Máy móc thiết bị luôn là tài sản có giá trị lớn và giữ vai trò quan trọng trong mọi hoạt động sản xuất. Khi vận hành liên tục, chúng dễ gặp tình trạng hao mòn, hỏng hóc nếu thiếu kế hoạch chăm sóc đúng cách. Chính vì vậy, việc nắm rõ quy trình bảo trì bảo dưỡng máy móc thiết bị không chỉ giúp kéo dài tuổi thọ, đảm bảo an toàn mà còn tối ưu chi phí và nâng cao hiệu suất hoạt động. Bài viết sau sẽ hướng dẫn chi tiết các bước cần thiết để doanh nghiệp áp dụng hiệu quả.
1. Tại sao cần xây dựng quy trình bảo trì bảo dưỡng máy móc thiết bị trong sản xuất?

Máy móc thiết bị trong sản xuất không chỉ là tài sản lớn mà còn là yếu tố trực tiếp quyết định năng suất, chất lượng và sự ổn định của hoạt động sản xuất. Việc xây dựng quy trình bảo trì bảo dưỡng máy móc thiết bị mang lại nhiều lợi ích thiết thực:
- Đảm bảo an toàn lao động
Thiết bị hoạt động liên tục dễ phát sinh hỏng hóc, sự cố kỹ thuật. Nếu không được kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ, nguy cơ tai nạn lao động và rủi ro trong sản xuất sẽ gia tăng. Một quy trình chuẩn giúp phát hiện sớm các vấn đề, từ đó bảo vệ người lao động và môi trường sản xuất.
- Kéo dài tuổi thọ máy móc
Máy móc nếu chỉ vận hành mà không được chăm sóc sẽ nhanh chóng xuống cấp, giảm hiệu suất. Ngược lại, bảo dưỡng đúng cách và đúng định kỳ sẽ giúp kéo dài vòng đời thiết bị, tận dụng tối đa giá trị đầu tư ban đầu.
- Giảm thiểu chi phí sửa chữa và thay thế
Việc sửa chữa khi máy móc đã hỏng thường tốn kém gấp nhiều lần so với chi phí bảo dưỡng định kỳ. Một quy trình rõ ràng giúp doanh nghiệp chủ động phát hiện và xử lý kịp thời các hư hỏng nhỏ, tránh phát sinh chi phí lớn hoặc phải thay mới toàn bộ.
- Đảm bảo hiệu suất và năng suất sản xuất
Máy móc ổn định đồng nghĩa với dây chuyền vận hành trơn tru, không bị gián đoạn. Điều này giúp doanh nghiệp duy trì sản lượng, đáp ứng tiến độ giao hàng và nâng cao chất lượng sản phẩm.
- Nâng cao tính chuyên nghiệp trong quản lý
Quy trình bảo trì bảo dưỡng không chỉ là “cẩm nang” cho đội ngũ kỹ thuật mà còn thể hiện sự chuyên nghiệp trong quản lý sản xuất. Nhờ có quy trình, doanh nghiệp dễ dàng phân công công việc, theo dõi lịch trình bảo dưỡng và đánh giá hiệu quả thiết bị theo tiêu chuẩn thống nhất.

2. 6 Bước cơ bản xây dựng quy trình bảo trì bảo dưỡng máy móc thiết bị đúng tiêu chuẩn?

Bước 1: Đánh giá tình trạng máy móc và thiết bị
Bước đầu tiên trong quy trình chính là việc đánh giá tình trạng hoạt động của toàn bộ máy móc và thiết bị trong quá trình sản xuất. Việc này đòi hỏi sự hiểu biết sâu rộng về từng thiết bị cũng như khả năng phân tích tình trạng hiện tại của chúng. Thông qua việc kiểm tra, đo lường, và đánh giá các yếu tố như hiệu suất, tuổi thọ, độ chính xác và các dấu hiệu của hỏng hóc, doanh nghiệp có thể xác định được tình trạng thực tế của máy móc và thiết bị, làm tiền đề cho công tác bảo trì ở các bước sau.
Công việc cần làm:
-
Kiểm tra tổng quan tình trạng vận hành của thiết bị: tiếng ồn, độ rung, mức tiêu hao năng lượng.
-
Đo đạc các thông số kỹ thuật (nhiệt độ, áp suất, dòng điện, hiệu suất hoạt động).
-
Ghi nhận hiện tượng bất thường (rò rỉ dầu, mài mòn, hỏng hóc nhỏ).
-
Lập báo cáo đánh giá ban đầu để làm cơ sở cho kế hoạch bảo trì.
Bước 2: Xác định phương pháp bảo trì bảo dưỡng thiết bị máy móc
Sau khi đánh giá tình trạng, doanh nghiệp cần xác định phương pháp bảo trì và bảo dưỡng phù hợp cho từng loại máy móc và thiết bị. Hoạt động này bao gồm việc cân nhắc, phân tích ưu nhược điểm để quyết định xem đâu là loại hình bảo trì bảo dưỡng phù hợp nhất với tình hình thực tế, quy mô cũng như nhu cầu của mỗi doanh nghiệp sản xuất. Từ những phương pháp truyền thống cho đến hiện đại (thậm chí cả sử dụng công nghệ tự động), hiện nay có rất nhiều loại hình bảo trì bảo dưỡng khác nhau được áp dụng cho nhà máy, và mỗi loại đều có những mặt lợi-hại riêng. Dưới đây là 6 loại hình bảo trì bảo dưỡng phổ biến trong sản xuất mà doanh nghiệp có thể tham khảo.
Công việc cần làm:
-
Lựa chọn giữa các hình thức:
-
Bảo trì phòng ngừa (PM): kiểm tra định kỳ, thay thế vật tư theo kế hoạch.
-
Bảo trì dự đoán (PdM): dùng công nghệ IoT, cảm biến để dự báo sự cố.
-
Bảo trì khắc phục (CM): sửa chữa khi có sự cố phát sinh.
-
-
Đưa ra tiêu chuẩn và quy trình kỹ thuật phù hợp với từng loại máy.
Bước 3: Xây dựng lịch trình bảo trì định kỳ
Lịch trình bảo trì định kỳ cần được thiết lập dựa trên phân tích tình trạng và phương pháp bảo trì đã xác định từ 2 bước đã đề cập ở trên. Việc lập lịch trình này đảm bảo rằng các hoạt động bảo trì được thực hiện đúng thời điểm và không gây ra tình trạng gián đoạn không đáng có trong quá trình sản xuất. Lịch trình bảo trì này cần được tinh chỉnh thường xuyên dựa trên thông tin, dữ liệu thực tế và hiệu suất thực tế của máy móc và thiết bị thu thập được.
Công việc cần làm:
-
Lập kế hoạch bảo trì theo ngày/tuần/tháng/năm tùy mức độ sử dụng.
-
Gắn lịch trình vào phần mềm quản lý sản xuất (CMMS/ERP) để tự động nhắc nhở.
-
Xác định chu kỳ kiểm tra cho từng bộ phận (động cơ, ổ trục, hệ thống điện, hệ thống bôi trơn…).
-
Thông báo lịch cho các bộ phận liên quan để tránh gián đoạn sản xuất.
Bước 4: Lập kế hoạch tài nguyên và nhân lực cho hoạt động bảo trì
Để đảm bảo quy trình bảo trì bảo dưỡng máy móc thiết bị diễn ra hiệu quả, doanh nghiệp cần thiết lập kế hoạch sử dụng tài nguyên và nhân lực cần thiết phục vụ cho hoạt động bảo trì bảo dưỡng. Điều này bao gồm việc xác định nguồn lực như người lao động, dụng cụ, vật liệu, … cần thiết để thực hiện các hoạt động bảo trì. Bên cạnh đó, việc thiết lập kế hoạch này cần cân nhắc đến tính khả thi dựa trên tình hình thực tế và sẵn sàng chuẩn bị phương án đối với một số tình huống phát sinh có thể xảy ra.
Công việc cần làm:
-
Dự trù vật tư thay thế: dầu mỡ bôi trơn, vòng bi, dây curoa, linh kiện điện tử.
-
Chuẩn bị công cụ, thiết bị chuyên dụng (dụng cụ đo lường, máy chẩn đoán, thiết bị nâng hạ).
-
Phân công kỹ thuật viên phù hợp với từng loại công việc.
-
Xác định chi phí bảo trì, cân đối ngân sách.
Bước 5: Tiến hành thực hiện công việc trong quy trình bảo trì bảo dưỡng máy móc thiết bị
Ở bước này, các hoạt động bảo trì bảo dưỡng được thực hiện dựa trên lịch trình và phương pháp đã xác định như đã đề cập đến ở trên. Các nhân viên thực hiện công việc bảo trì cần tuân thủ các bước theo tiêu chuẩn của quy trình, thực hiện các biện pháp đúng cách và ghi lại thông tin chi tiết về các hoạt động đã thực hiện. Điều này đảm bảo tính nhất quán và chất lượng trong quá trình bảo trì máy móc thiết bị cho nhà máy.
Công việc cần làm:
-
Tiến hành vệ sinh, bôi trơn, siết chặt các mối nối.
-
Thay thế linh kiện, phụ tùng đã hỏng hoặc sắp hết hạn sử dụng.
-
Hiệu chỉnh, cân chỉnh máy móc để đảm bảo độ chính xác.
-
Chạy thử sau bảo dưỡng để kiểm tra mức độ ổn định.
-
Ghi chép chi tiết công việc đã làm và cập nhật hồ sơ thiết bị.
Bước 6: Giám sát và cải tiến liên tục
Sau khi hoạt động bảo trì được thực hiện, doanh nghiệp cần thực hiện giám sát để đảm bảo rằng các máy móc và thiết bị hoạt động ổn định và đạt được hiệu suất mong muốn. Bên cạnh đó, dựa trên thông tin và dữ liệu bảo trì thu thập được, doanh nghiệp có thể thực hiện các biện pháp điều chỉnh và cải tiến lịch trình bảo trì, phương pháp hoặc các nguồn tài nguyên cần thiết để tối ưu hóa hiệu suất cho những lần bảo trì sau.
Công việc cần làm:
-
Theo dõi hiệu suất sau bảo dưỡng, so sánh với trước đó.
-
Sử dụng hệ thống giám sát tự động (SCADA, IoT sensor) để phát hiện bất thường.
-
Đánh giá hiệu quả kế hoạch bảo trì (giảm sự cố, tiết kiệm chi phí).
-
Cập nhật và cải tiến quy trình dựa trên dữ liệu thực tế.
-
Đào tạo nhân viên thường xuyên để nâng cao kỹ năng bảo trì.
Quy trình bảo trì bảo dưỡng thiết bị máy móc là một phần không thể thiếu trong hoạt động sản xuất, giúp duy trì hiệu suất và kéo dài tuổi thọ thiết bị. Việc thực hiện đầy đủ và chính xác các bước từ đánh giá tình trạng máy móc, xác định phương pháp bảo trì, đến xây dựng lịch trình và kế hoạch tài nguyên sẽ giúp doanh nghiệp duy trì sự ổn định trong quá trình sản xuất. Hơn nữa, việc giám sát và cải tiến liên tục sẽ giúp tối ưu hóa quy trình, nâng cao hiệu quả và giảm thiểu rủi ro gián đoạn sản xuất.

3. Tối ưu hóa nguồn lực máy móc vật tư với giải pháp quản lý bảo trì bảo dưỡng MMSX của VTI Solutions
MMSX là hệ thống quản lý thiết bị và bảo trì bảo dưỡng nằm trong bộ giải pháp quản lý sản xuất tổng thể MESX do VTI Solutions phát triển với các tính năng mang đến những lợi ích giúp nâng cao năng suất cho nhà máy sản xuất như:
- Tiết kiệm thời gian và chi phí nhân lực cho lập kế hoạch, thống kê, kiểm soát tiến độ bảo trì, bảo dưỡng, tra cứu các thông tin
- Kiểm soát thông tin bảo trì, bảo dưỡng, trạng thái công việc bảo trì, bảo dưỡng trong thời gian thực
- Giảm thiểu sai sót của con người trong quá trình thống kê, báo cáo công việc bảo trì, bảo dưỡng
- Đưa ra cái nhìn tổng thể về trạng thái của thiết bị: trạng thái hoạt động, tình trạng dừng – gián đoạn, thiết bị gặp sự cố, thiết bị cần bảo trì, hiệu suất của từng máy,… Bên cạnh đó, MMS-X cũng cho phép truy xuất bất cứ thông tin nào về lịch sử bảo trì trước đó cho từng dây chuyền, thiết bị

Đặc biệt, giải pháp MMS-X của VTI Solutions hỗ trợ cả 3 cấp độ bảo trì cho mọi loại hình sản xuất của doanh nghiệp bao gồm:
- Bảo trì phòng ngừa
- Bảo trì khắc phục
- Bảo trì dự đoán

Với hệ thống quản lý bảo trì khoa học dựa vào lịch sử bảo trì bảo dưỡng, kết hợp cùng việc ứng dụng công nghệ AI & IoT mới nhất để thu thập cũng như phân tích các dữ liệu nhằm đưa ra kế hoạch tối ưu nhất cho doanh nghiệp. Đây được xem là điểm mạnh tạo nên sự khác biệt cho giải pháp MMS-X so với các hệ thống MMS & CMMS khác trên thị trường.
Ngoài những tính năng bảo trì bảo dưỡng cơ bản, giải pháp MMSX còn sở hữu những tính năng mở rộng đặc biệt khác như:
- Phân tích và đánh giá hiệu suất – quản lý tập trung thông tin thiết bị của nhiều nhà máy trên cùng 1 hệ thống giúp doanh nghiệp giám sát được năng suất hoạt động hiện tại của nhà máy
- Thiết lập master data đặc thù cho từng doanh nghiệp
- Kết hợp với các giải pháp AI & IoT bổ trợ trong việc tự động hóa thu thập dữ liệu – quản lý tập trung nguồn dữ liệu sản xuất quan trọng (như OEE, tính sẵn có của máy móc,..)
- Khả năng tích hợp, ví dụ tích hợp tầng quản trị và lập kế hoạch tổng thể ERP, MES,..
- Khả năng mở rộng quy mô triển khai, phát triển thêm tính năng tùy theo nhu cầu của doanh nghiệp

Với đội ngũ kỹ thuật cao cùng nhiều năm kinh nghiệm là đối tác của các doanh nghiệp Nhật Bản, VTI Solutions – VTI Group chuyên cung cấp các phần mềm & giải pháp toàn diện cho khách hàng có nhu cầu cá nhân hóa sản phẩm và có khả năng mở rộng quy mô cao trong mọi ngành công nghiệp sản xuất.
Liên hệ với chúng tôi để được nhận được tư vấn cho bộ giải pháp tối ưu hiệu quả quy trình bảo trì bảo dưỡng máy móc thiết bị giúp nâng cao hiệu suất cho nhà máy của bạn!
English
日本語

