Việc cân bằng được lượng hàng tồn kho hợp lý đang là bài toán nan giải tại hầu hết các doanh nghiệp bởi nếu lượng hàng tồn kho quá lớn đồng nghĩa với việc số vốn đang tồn đọng trong kho cao, ngược lại nếu lượng hàng tồn kho thấp không đủ để đáp ứng nhu cầu thị trường sẽ khiến quy trình sản xuất và phân phối bị gián đoạn. Chính vì vậy, doanh nghiệp sản xuất cần phải tìm ra được lời giải cho bài toán trên và chỉ số vòng quay hàng tồn kho chính là chìa khóa để thực hiện điều đó. 

Vòng quay hàng tồn kho là gì? 

Vòng quay hàng tồn kho (Inventory Turnover) là chỉ số dùng để chỉ khả năng quản trị hàng tồn kho trong toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp. Chúng biểu thị số lần mà doanh nghiệp bán hoặc thay thế lượng hàng dự trữ của mình trong một khoảng thời gian nhất định. Thông thường, để có thể phân tích hiệu quả của hoạt động kinh doanh trong sản xuất, các doanh nghiệp thường tính toán hệ số vòng quay hàng tồn kho để so sánh giữa tỷ lệ hàng đã bán và tỷ lệ hàng được nhập vào kho trong cùng một khoảng thời gian nhất định để từ đó xác định được đâu là những mặt hàng không hiệu quả để có những sự điều chỉnh kịp thời và hợp lý. 

Công thức tính vòng quay hàng tồn kho chuẩn nhất

Chỉ số vòng quay hàng tồn kho được tính bằng cách lấy giá vốn hàng bán chia cho giá trị hàng tồn kho trung bình trong cùng một khoảng thời gian nhất định. Như vậy, công thức tính vòng quay hàng tồn kho như sau:

Vòng quay hàng tồn kho = Giá vốn hàng bán / Giá trị hàng tồn kho trung bình 

Trong đó:

• Giá vốn hàng bán là tổng chi phí sản xuất trực tiếp tạo ra sản phẩm, chúng bao gồm cả nguyên vật liệu, chi phí lao động và bất kỳ các loại chi phí liên quan hoặc phát sinh nào khác trong quá trình sản xuất. 
• Giá trị hàng tồn kho trung bình là chi phí bình quân của lượng hàng hoá được kiểm kê tồn kho trong doanh nghiệp ở 2 giai đoạn đầu chu kỳ và cuối chu kỳ. 

Ví dụ: Doanh nghiệp A hoạt động trong lĩnh vực sản xuất đồ gốm có tổng giá vốn hàng bán trong năm 2022 là 800 triệu, giá trị tồn kho trung bình của doanh nghiệp này là 40 triệu đồng. Từ các dữ liệu và công thức nêu trên, ta tính được hệ số vòng quay hàng tồn kho cho doanh nghiệp A như sau:

Hệ số vòng quay hàng tồn kho = 800.000.000 / 40.000.000 = 40 

Như vậy có thể thấy rằng doanh nghiệp A đã quay vòng tồn kho 40 lần trong năm 2022.

Số ngày trong năm / Số lần quay vòng hàng tồn kho = 365/40 = 9.125

Với con số này, ta có thể hình dung được rằng cứ khoảng 9 ngày thì doanh nghiệp A sẽ được nhập hàng mới. Dựa vào đó, doanh nghiệp A có thể ước tính được thời gian thích hợp để nhập hàng và vạch ra được chiến lược kinh doanh phù hợp. 

Đâu là các yếu tố tác động đến vòng quay hàng tồn kho trong sản xuất

Nhu cầu mua hàng

Đây có thể được xem là yếu tố chính ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ số vòng quay hàng tồn kho trong sản xuất. Nhu cầu mua hàng của khách hàng sẽ quyết định lượng hàng hoá bán ra của doanh nghiệp hay nó vẫn sẽ tồn đọng trong kho bởi nếu như sản phẩm không thể tiếp cận đến đúng khách hàng mục tiêu thì chắc chắn chúng sẽ chỉ nằm im tại chỗ. Nhu cầu của thị trường càng cao thì chỉ số vòng quay tồn kho càng lớn và ngược lại, nhu cầu mua hàng càng thấp thì chỉ số vòng quay tồn kho cũng sẽ thấp đồng nghĩa với việc lượng lớn hàng hóa bị tồn đọng trong kho mang đến nhiều rủi ro cho doanh nghiệp. Chính vì vậy, bên cạnh kế hoạch sản xuất, các doanh nghiệp cũng cần phải lưu ý tới việc hoạch định và xây dựng các chiến lược tiếp thị phù hợp để thúc đẩy sản phẩm ra thị trường, như vậy mới có thể cải thiện được chỉ số vòng quay hàng tồn kho. 

Xu hướng mua hàng

Một yếu tố khác cũng tác động không nhỏ đến vòng quay hàng tồn kho chính là xu hướng mua hàng. Thông thường vào các dịp quan trọng trong năm như các ngày lễ tết, nhu cầu của thị trường sẽ tăng đột biến. Vì vậy, doanh nghiệp sản xuất cần phải lường trước được xu hướng này để cân đối lại nguồn hàng của mình một cách hợp lý để có thể đáp ứng trong bất kỳ hoàn cảnh nào. 

Phương pháp bán hàng 

Phương pháp bán hàng cũng được xem là một yếu tố không kém phần quan trọng ảnh hưởng tới vòng quay hàng tồn kho trong sản xuất. Nếu như khách hàng đã biết đến sản phẩm và có nhu cầu mua hàng nhưng doanh nghiệp lại không thể kích thích được khách hàng mua nhiều hơn thì chỉ số vòng quay hàng tồn kho cũng sẽ không đạt được mức mong đợi. Chính vì vậy, doanh nghiệp cần xây dựng kế hoạch thu hút khách hàng gia tăng giá trị đơn hàng, cùng với đó là việc kết hợp đào tạo đội ngũ kinh doanh bán hàng chuyên nghiệp bài bản để có thể thúc đẩy doanh số cao hơn nữa, từ đó giúp cho lượng hàng hóa trong kho liên tục được quay vòng làm mới

Chu kỳ theo dõi

Chu kỳ theo dõi cũng ảnh hưởng không nhỏ đến vòng quay hàng tồn kho trong sản xuất. Để đạt được hiệu quả trong việc quản lý sản xuất nói chung và quản lý hàng tồn kho nói riêng, đặc biệt là đối với những doanh nghiệp đang ở giai đoạn mới bắt đầu kinh doanh, hệ số vòng quay hàng tồn kho nên được tính toán trong các chu kỳ ngắn ví dụ như là hàng tháng, hàng quý, hoặc hàng năm để có thể dễ dàng theo dõi và kiểm soát mức độ hiệu quả của hàng hoá sản phẩm được bán ra.  

Xem thêm: Chi tiết về 4 Mô hình quản lý hàng tồn kho phổ biến nhất hiện nay

Tầm quan trọng của vòng quay hàng tồn kho trong sản xuất 

Trong lĩnh vực sản xuất, một trong những tiêu chí để đánh giá được mức độ hiệu quả kinh doanh cho doanh nghiệp chính là dựa vào lượng hàng tồn kho của mình. Chúng chính là phản ánh thực tế cho tình trạng bán sản phẩm của doanh nghiệp như thế nào, hiệu quả đáp ứng nhu cầu thị trường và doanh số ra sao. Từ đó giúp cho các nhà quản lý biết được đâu là những mặt hàng hiện đang bị tồn kho không bán được để kịp thời đưa ra các giải pháp xử lý giúp thu hồi vốn và hạn chế tối đa rủi ro. Chính vì vậy, doanh nghiệp cần dựa vào vòng quay hàng tồn kho để có thể đánh giá được mức độ hiệu quả của sản phẩm 

• Hệ số vòng quay hàng tồn kho giúp cho các doanh nghiệp sản xuất có thể so sánh được khả năng quản trị hàng tồn giữa các năm, các kỳ.
• Nếu hệ số vòng quay hàng tồn kho càng lớn cho thấy khả năng quản lý nhập xuất của sản phẩm đó đang ở mức hiệu quả, không xảy ra tình trình rủi ro tồn kho. Ngược lại, nếu tốc độ vòng quay hàng tồn kho chậm cũng đồng nghĩa với việc lượng hàng tồn đọng trong kho lớn, dẫn đến việc phải đối mặt với nhiều nguy cơ thua lỗ. 

• Bên cạnh đó, hệ số vòng quay hàng tồn kho còn giúp cho doanh nghiệp biết được kế hoạch nhập hàng của mình có đang thực sự hiệu quả không. Nếu chỉ số vòng quay hàng tồn kho của một mặt hàng thấp cho thấy doanh nghiệp đã đánh giá sai về nhu cầu khách hàng và nhập quá nhiều mặt hàng đó. 
• Ngoài ra, khi nhìn vào chỉ số vòng quay hàng tồn kho, doanh nghiệp còn có thể dựa vào đó làm cơ sở để cân bằng được chi phí, doanh thu nên nhập sản phẩm nào nhiều hơn, sản phẩm nào bớt đi, từ đó tối ưu hoá được chi phí và gia tăng tối đa lợi nhuận cho doanh nghiệp. 

Làm thế nào để tối ưu được vòng quay hàng tồn kho 

• Tối ưu chi phí nhập hàng và nguyên vật liệu đầu vào bằng cách đàm phán mức giá tốt hơn với nhà cung cấp
• Xây dựng một bản kế hoạch dự đoán về xu hướng nhu cầu khách hàng đối với sản phẩm để có thể thăm dò được nhu cầu thị trường và chuẩn bị số lượng hàng hoá phù hợp.
• Kích thích và gia tăng nhu cầu mua hàng bằng cách đẩy mạnh các chiến lược quảng cáo, các chương trình ưu đãi khuyến mãi, giảm giá… 
• Phân nhóm hàng bán chậm và hàng bán nhanh, hàng bán giá cao và hàng bán giá thấp.
• Thay đổi chu kỳ theo dõi thích hợp với tình hình kinh doanh của mình. Ví dụ khi doanh nghiệp mới trong giai đoạn bắt đầu hoạt động thì nên chọn chu kỳ tính hệ số vòng quay hàng tồn ngắn như tuần hoặc tháng. Ngược lại, khi đã kinh doanh lâu năm và ổn định thì nên tính theo chu kỳ quý hoặc năm. 

Ngoài 5 phương pháp nêu trên, các doanh nghiệp sản xuất có thể tham khảo ứng dụng các giải pháp công nghệ quản lý nhà kho thông minh đang trở thành xu hướng phổ biến hiện nay để tối ưu hoá quy trình sản xuất nói chung và quản lý hàng tồn kho nói riêng. 

Giải pháp quản lý kho hàng thông minh WMS-X hàng đầu Việt Nam

WMS-X là hệ thống phần mềm quản lý kho thông minh nằm trong bộ giải pháp quản lý sản xuất tổng thể MES-X được phát triển bởi VTI Solutions với 3 tiêu chí:  

• Tự động: Thay thế các tác vụ quản lý kho thủ công bằng các quy trình tự động hóa: thu thập số liệu, nhập/ xuất kho, kiểm đếm,..
• Chính xác: Cho phép ghi nhận thông tin nhập, xuất kho nguyên vật liệu, thành phẩm, bán thành phẩm chính xác thông qua QR code
• Just-in-time: Quản lý kho theo mô hình JIT giúp loại bỏ tồn kho, dư thừa, đảm bảo mức dự trữ an toàn cho sản xuất.

WMS Là Gì? 5 Phút hiểu rõ về Hệ Thống Quản Lý Kho Hàng Thông Minh 4.0

WMS-X là giải pháp quản lý toàn diện cho mọi vấn đề trong kho hàng nói chung và tồn kho nói riêng, loại bỏ các quy trình quản lý thủ công tốn thời gian, tốn nguồn lực, dễ sai sót, giải quyết tình trạng tồn kho hiệu quả với những điểm ưu việt như: 

• Kho hàng không giấy tờ: Quản lý và lưu trữ thông tin các hoạt động trong kho hoàn toàn bằng dữ liệu trên mobile/tablet dễ dàng, trực quan, chính xác, thay thế các thủ tục giấy tờ phức tạp, dễ sai sót
• Linh hoạt tích hợp – Dễ dàng tùy biến: WMS-X là một giải pháp quản lý kho độc lập, đồng thời có khả năng tích hợp với các hệ thống ERP khác (SAP, Odoo, ect). Hệ thống cho phép tạo trường dữ liệu riêng, tùy biến theo nhu cầu khách hàng.
• Giám sát kho – thiết kế không gian kho: WMS-X cũng cho phép thiết kế sắp xếp kho bằng các thao tác kéo thả, đem lại cái nhìn tổng quan đồng thời cũng giúp tối ưu không gian kho. Hệ thống cho phép quan sát vị trí của kho, khoảng trống kho, phần trăm đã sử dụng trên biểu đồ WMS-X cung cấp.
• Tiết kiệm tới 80% thời gian nhập liệu và kiểm đếm: Thay thế các tác vụ quản lý kho thủ công bằng các quy trình tự động hoá – bao gồm việc thu thập số liệu, nhập/xuất kho, kiểm kê hàng hoá,… 
• Kiểm soát chính xác 99% hàng hoá: Cho phép ghi nhận thông tin nhập, xuất kho nguyên vật liệu, thành phẩm, bán thành phẩm chính xác thông qua QR code. Dễ dàng theo dõi vị trí của từng mặt hàng tồn kho, báo cáo chi phí tồn kho, quản lý sản phẩm quá hạn lưu kho và sản phẩm sắp hết hạn sử dụng. 

• Quản lý tồn kho hiệu quả: WMS-X cung cấp tính năng thông minh cho phép theo dõi số lượng và vị trí của từng mặt hàng tồn kho, theo dõi báo cáo chi phí tồn kho, quản lý sản phẩm quá hạn lưu kho và sản phẩm sắp hết hạn sử dụng. Hệ thống sẽ gửi cảnh báo khi số lượng tồn kho giảm quá mức tối thiểu nhằm bổ sung tồn kho kịp thời. 

• Báo cáo tồn kho thông minh: Cung cấp nhiều mẫu báo cáo đa dạng, trực quan bằng biểu đồ, hình ảnh, giúp dễ dàng phân tích và đưa ra quyết định, đáp ứng nhu cầu của nhiều bộ phận. Báo cáo chi tiết về số lượng, giá trị, vị trí, lô hàng, hạn sử dụng của hàng hóa. 

Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và nhận ngay bộ demo miễn phí cho Giải pháp Quản lý Kho hàng thông minh toàn diện hàng đầu Việt Nam! 

VTI Group achieves hat-trick of awards in Vietnam Top 10 Digital Technology Companies

5432105/5 - (7 bình chọn)