MTBF là gì? Phân biệt chỉ số MTBF, MTTF và MTTD trong Quản lý bảo trì

1. MTBF là gì?

MTBF (viết tắt của Mean Time Between Failure) – Thời gian trung bình giữa các sự cố là một KPI đo lường thời gian trung bình giữa các lần hỏng hóc của thiết bị, không bao gồm thời gian ngừng hoạt động theo kế hoạch. Đây là một trong những cách hiệu quả nhất để phân tích độ tin cậy của một tài sản và dự đoán hiệu suất trong tương lai của nó. Ngoài ra, đây là một số liệu quan trọng để giúp doanh nghiệp lên các kế hoạch bảo trì bảo dưỡng cụ thể và hiệu quả.

MTBF càng cao, thiết bị càng đáng tin cậy. MTBF càng thấp thì càng kém tin cậy hoặc các lỗi thường xuyên xảy ra hơn. Do đó, phân tích chỉ số này giúp doanh nghiệp đặt ra mục tiêu duy trì MTBF càng cao càng tốt.

Hãy xem ví dụ về tính ứng dụng của chỉ số MTBF. Giả sử doanh nghiệp bạn đang phân vân về việc thay thế một thiết bị máy móc sản xuất nhất định đã sử dụng một thời gian. Mặc dù đây là một khoản đầu tư tốn kém, nhưng là cần thiết cho quy trình sản xuất của nhà máy.

Sau khi xem xét số liệu thống kê MTBF (và các số liệu đo độ tin cậy khác), nếu báo cáo chỉ ra thiết bị này có độ tin cậy cao hơn kỳ vọng và và hoàn toàn có thể được cải thiện bằng việc thay thế một số bộ phận cụ thể, thay vì toàn bộ máy. Điều này giúp công ty tiết kiệm hàng nghìn đô la và thời gian trì hoãn sản xuất, đồng thời cải thiện chức năng của máy móc hiện có của mình.

2. Công thức tính MTBF

MTBF = tổng thời gian hoạt động / tổng số lỗi

Ví dụ, theo dõi một máy in nhãn tự động trong vòng 90 ngày, doanh nghiệp phát hiện có tổng số hai lần hỏng hóc trong khoảng thời gian đó. Phép tính MTBF  sẽ là:

MTBF = 90 ngày / 2 lần sửa chữa

MTBF = 45 ngày

Điều này có nghĩa là trung bình một máy in nhãn tự động chạy trong 45 ngày mà không hỏng hóc. Điều quan trọng cần lưu ý là MTBF không tính đến thời gian cần thiết để sửa chữa vấn đề, chỉ tính thời gian giữa các lần hỏng hóc.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng có thể dựa vào chỉ số MTBF để tính toán các chi phí gây ra do hỏng hóc làm gián đoạn sản xuất. Lấy từ ví dụ trước, giả sử máy in nhãn tự động trên tạo ra 2000 đô la mỗi giờ, và mỗi lần hỏng hóc gây nên 2h gián đoạn, thì bạn đã tốn một chi phí khoảng $4000. 

3. Bảng so sánh chi tiết giữa MTBF, MTTF và MTTD

Trong lĩnh vực bảo trì, vận hành và quản lý độ tin cậy hệ thống (Reliability Engineering), các chỉ số như MTBF, MTTF và MTTD đóng vai trò quan trọng giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu suất hoạt động, thời gian hỏng hóc, cũng như khả năng phản ứng khi có sự cố. Tuy nhiên, do các chỉ số này đều liên quan đến “thời gian trung bình”, nhiều người thường dễ nhầm lẫn về ý nghĩa và cách sử dụng.

Để hiểu rõ hơn bản chất, phạm vi áp dụng và mối liên hệ giữa chúng, hãy cùng xem bảng so sánh chi tiết giữa MTBF – MTTF – MTTD dưới đây.

Tiêu chí	MTBF (Mean Time Between Failures)	MTTF (Mean Time To Failure)	MTTD (Mean Time To Detect)
Định nghĩa	Thời gian trung bình giữa hai lần hỏng liên tiếp của một hệ thống hoặc thiết bị.	Thời gian trung bình cho đến khi một thiết bị hỏng (chỉ tính cho thiết bị không thể sửa chữa).	Thời gian trung bình để phát hiện một lỗi hoặc sự cố kể từ khi nó xảy ra.
Công thức chung	MTBF = Tổng thời gian vận hành / Số lần hỏng	MTTF = Tổng thời gian hoạt động / Số lượng thiết bị hỏng	MTTD = Tổng thời gian phát hiện lỗi / Số lỗi được phát hiện
Phạm vi áp dụng	Hệ thống có thể sửa chữa (ví dụ: máy móc, server, router, hệ thống sản xuất).	Thiết bị không thể sửa chữa (ví dụ: bóng đèn, cảm biến dùng 1 lần).	Các hệ thống giám sát – bảo mật – CNTT, cần đo lường tốc độ phát hiện sự cố.
Đơn vị tính	Giờ (hoặc ngày, tháng)	Giờ (hoặc ngày, tháng)	Phút, giờ, ngày
Mục đích đo lường	Đánh giá độ tin cậy và thời gian uptime giữa các sự cố.	Đánh giá tuổi thọ trung bình của sản phẩm trước khi hỏng.	Đánh giá hiệu quả giám sát và phản ứng sự cố.
Mức độ phản ứng sau lỗi	Bao gồm thời gian hoạt động + thời gian sửa chữa trước khi chạy lại.	Không bao gồm giai đoạn sửa chữa (vì không thể sửa).	Đo từ lúc lỗi phát sinh đến lúc được phát hiện (trước khi xử lý).
Ví dụ minh họa	Một máy chủ hoạt động 5000 giờ và bị lỗi 5 lần → MTBF = 1000 giờ.	100 bóng đèn hoạt động tổng 10000 giờ, tất cả cháy → MTTF = 100 giờ.	Trong hệ thống giám sát, trung bình mất 15 phút để phát hiện lỗi → MTTD = 15 phút.
Đối tượng đánh giá	Hệ thống hoặc thiết bị có thể sửa chữa.	Thiết bị dùng 1 lần hoặc không sửa được.	Quy trình giám sát, hệ thống phát hiện lỗi.

Điểm giống nhau:

• Cả ba đều là chỉ số độ tin cậy (reliability metrics) trong quản lý vận hành, bảo trì và IT.
• Đều được tính theo thời gian trung bình (Mean Time).
• Giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu suất, độ tin cậy và phản ứng của hệ thống.

4. Làm thế nào để cải thiện MTBF?

Tất nhiên, MTBF của thiết bị máy móc không phải lúc nào cũng cao – lý do có thể là máy móc cũ kỹ, các bộ phận đã trải qua nhiều lần bảo trì bảo dưỡng,.. Một số gợi ý sau đây có thể giúp doanh nghiệp bạn cải thiện phần nào chỉ số MTBF:

• Ưu tiên sử dụng nhân viên được đào tạo, có kỹ năng và kinh nghiệm. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng nên chú trọng cung cấp đào tạo phù hợp về thiết bị cụ thể cho nhân viên mới 
• Sử dụng các bộ phận thay thế chất lượng: Các bộ phận thay thế rẻ thường sẽ mang lại giá sửa chữa rẻ. Sử dụng các bộ phận thay thế chất lượng, được khuyến nghị để kéo dài thời gian giữa các lần hỏng hóc và duy trì “sức khỏe tổng thể” của thiết bị máy móc 
• Thực hiện theo các khuyến nghị bảo trì định kỳ: Cập nhật thường xuyên chế độ bảo trì định kỳ sẽ cắt giảm thời gian ngừng hoạt động không mong muốn. Lý tưởng hơn là lên các kế hoạch bảo trì định kỳ vào những thời gian ngừng hoạt động đã xác định.
• Sử dụng các công cụ để giúp hợp lý hóa việc triển khai bảo trì: Một số giải pháp quản lý bảo tri bảo dưỡng tự động như CMMS có thể quản lý trạng thái dây chuyền, thiết bị máy móc theo thời gian thực, cảnh báo khi có sự cố cũng như tự động lên kế hoạch bảo trì bảo dưỡng.

5. Những hiểu lầm về MTBF

Dưới đây là những hiểu lầm phổ biến về MTBF (Mean Time Between Failures) – chỉ số rất hay bị diễn giải sai trong các lĩnh vực như kỹ thuật, sản xuất, và CNTT:

• MTBF là “tuổi thọ” của thiết bị

Sai. MTBF không phải là tuổi thọ hay thời gian sử dụng trước khi hỏng hoàn toàn. Nó chỉ là thời gian trung bình giữa hai lần hỏng liên tiếp, tức là một thiết bị có thể vẫn hỏng nhiều lần trong suốt vòng đời của nó.

• MTBF càng cao thì sản phẩm “không bao giờ hỏng”

MTBF cao chỉ phản ánh xác suất hỏng thấp trong một khoảng thời gian nhất định, chứ không có nghĩa là sản phẩm “bất tử”. Ngay cả thiết bị có MTBF 1.000.000 giờ vẫn có thể hỏng sau vài giờ nếu gặp điều kiện bất thường.

• MTBF = MTTF

Hai khái niệm này khác nhau. MTBF áp dụng cho thiết bị có thể sửa chữa, còn MTTF dùng cho thiết bị không thể sửa chữa.

• MTBF đo “thời gian hoạt động liên tục”

Không hoàn toàn đúng. MTBF bao gồm cả thời gian hoạt động lẫn thời gian ngừng do sửa chữa trước khi hệ thống được khôi phục.

• MTBF được tính bằng thử nghiệm ngắn hạn hoặc giả định

Nhiều người dùng MTBF dựa trên ước tính của nhà sản xuất, chứ không phải dữ liệu thực tế. Trong thực tế, MTBF chỉ chính xác khi được tính toán dựa trên thống kê vận hành lâu dài.

• MTBF là chỉ số đo “độ bền vật lý”

MTBF không chỉ phản ánh độ bền phần cứng mà còn liên quan đến chất lượng thiết kế, quy trình vận hành, môi trường làm việc và bảo trì.

• Nếu một hệ thống có MTBF = 1000 giờ, nó chắc chắn sẽ hỏng sau 1000 giờ

MTBF là giá trị trung bình thống kê, không phải là mốc cố định. Có thể hệ thống hỏng sau 100 giờ hoặc hoạt động 3000 giờ mới gặp lỗi.

MTBF là chỉ số độ tin cậy thống kê, không phải cam kết “thời gian sống” của thiết bị. Việc hiểu đúng và kết hợp MTBF với các chỉ số khác như MTTR (Mean Time To Repair) và MTTD (Mean Time To Detect) sẽ giúp doanh nghiệp đánh giá chính xác hơn về hiệu suất và độ sẵn sàng (availability) của hệ thống.

6. Thu thập và phân tích các chỉ số đo lường hiệu quả với giải pháp bảo trì bảo dưỡng sản xuất thông minh MMSX của VTI Solutions

Như vậy với những lợi ích mang lại, việc thu thập và phân tích MTBF và MTTR nói riêng cũng như các chỉ số đo lường bảo trì bảo dưỡng sản xuất khác nói chung đóng một vai trò thiết yếu. Hiểu được nhu cầu tìm kiếm các giải pháp quản lý bảo trì thông minh cho doanh nghiệp, VTI Solutions tự tin là sự lựa chọn phù hợp với giải pháp MMSX, đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc giải quyết các vấn đề bảo trì sản xuất với những tính năng vượt trội như:

• Lên kế hoạch bảo trì, bảo dưỡng khoa học: Tiết kiệm thời gian và chi phí nhân lực cho lập kế hoạch, thống kê, kiểm soát tiến độ bảo trì, bảo dưỡng, tra cứu các thông tin bảo trì bảo dưỡng
• Quản lý thông tin – trạng thái thiết bị theo thời gian thực: Kiểm soát thông tin hoạt động, trạng thái bảo trì, bảo dưỡng của thiết bị và đảm bảo hiệu quả công việc bảo trì bảo dưỡng, quản lý thông tin về vật tư, phụ tùng cần thiết
• Cảnh báo lỗi tự động: Cho phép thiết lập và đưa ra các cảnh báo về xử lý sự cố, giảm thiểu sai sót của con người trong quá trình thống kê, báo cáo công việc bảo trì, bảo dưỡng
• Đánh giá hiệu suất & Bảo trì dự đoán: Đánh giá hiệu suất thiết bị thông qua chỉ số OEE và trạng thái bảo trì như trạng thái hoạt động, tình trạng dừng – gián đoạn, thiết bị gặp sự cố, thiết bị cần bảo trì, hiệu suất của từng máy,… Bên cạnh đó, MMS-X Bảo trì dự đoán chủ động thông qua các chỉ số bảo trì bảo dưỡng: MTBF, MTTR, MTTA, MTTF,…

Hệ thống quản lý bảo trì bảo dưỡng MMSX là hệ thống quản lý thiết bị và bảo trì bảo dưỡng nằm trong bộ giải pháp quản lý sản xuất tổng thể MESX do VTI Solutions phát triển với các tính năng mang đến những lợi ích giúp nâng cao năng suất cho nhà máy sản xuất như:

• Tiết kiệm thời gian và chi phí nhân lực cho lập kế hoạch, thống kê, kiểm soát tiến độ bảo trì, bảo dưỡng, tra cứu các thông tin
• Kiểm soát thông tin bảo trì, bảo dưỡng, trạng thái công việc bảo trì, bảo dưỡng trong thời gian thực
• Giảm thiểu sai sót của con người trong quá trình thống kê, báo cáo công việc bảo trì, bảo dưỡng
• Đưa ra cái nhìn tổng thể về trạng thái của thiết bị: trạng thái hoạt động, tình trạng dừng – gián đoạn, thiết bị gặp sự cố, thiết bị cần bảo trì, hiệu suất của từng máy,… Bên cạnh đó, MMS-X cũng cho phép truy xuất bất cứ thông tin nào về lịch sử bảo trì trước đó cho từng dây chuyền, thiết bị

Đặc biệt, giải pháp MMSX của VTI Solutions hỗ trợ cả 3 cấp độ bảo trì cho mọi loại hình sản xuất của doanh nghiệp bao gồm:

• Bảo trì phòng ngừa
• Bảo trì khắc phục
• Bảo trì dự đoán

Với thế mạnh là khả năng tùy chỉnh theo nhu cầu của doanh nghiệp, giải pháp MMSX của VTI Solutions còn có những tính năng mở rộng đặc biệt khác như:

• Thiết lập master data đặc thù cho từng doanh nghiệp
• Khả năng tích hợp, ví dụ tích hợp tầng quản trị và lập kế hoạch tổng thể ERP, MES,..

Kết nối ngay với chúng tôi cho một giải pháp quản lý và bảo trì bảo dưỡng thiết bị, máy móc hiệu quả để gia tăng hiệu quả sản xuất và đảm bảo chất lượng trong từng sản phẩm!

Nhận tư vấn miễn phí

5432105/5 - (5 bình chọn)